• کاربران گرامی انجمن مجهز به سیستم تشخیص مولتی اکانت می باشد چنانچه مولتی اکانت دارید سریعا به خصوصی مدیریت کل مراجعه کنید اگر نه اکانت مولتی شما بن و اخطار جدی و همیشگی خواهید گرفت!

آموزش آموزش ویرایش و ویراستاری

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟
ویرایش درواقع مجموعه‌ای پیچیده از کارهاست و هیچ‌کس نمی‌تواند به‌تنهایی در تمام آن کارها به یک اندازه مهارت داشته باشد.
در فرهنگ لغت معین روبروی کلمهٔ «ویرایش» نوشته شده: زیاد یا کم کردن مطلب، تصحیح و تنقیح متن‌هایی که جهت چاپ و نشر آماده می‌کنند.
بنابراین می‌توان از راه‌های گوناگونی به بررسی و تصحیح متن پرداخت.

ویرایش فنی:
این نوع از ویرایش بیشتر به ‌ظاهر نوشته می‌پردازد؛ یعنی چه؟
یکی از کارهایی که ویراستار در این مرحله انجام می‌دهد یک‌دست کردن رسم‌الخط کلمات است.
برای مثال:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-1-1.jpg

اتفاق دیگری که در ویرایش فنی می‌افتد اصلاح غلط‌های املایی است. ویراستار در این بخش از ویرایش صحت و درستی کلمه را از نظر املایی می‌سنجد. یکدست شدن رسم‌الخط کمک شایانی به خواننده می‌کند و پیام نویسنده راحت‌تر منتقل می‌شود.
کلماتی مانند حظور و درخاست که حضور و درخواست نوشته می‌شوند.
علاوه بر این‌ها ویراستاری فنی شامل کنترل موارد زیر هم هست:

پاراگراف‌بندی:
این‌که چه جملاتی در کنار هم قرار بگیرند و یک پاراگراف را تشکیل دهند. برای ساختن یک بند از متن باید جملاتی که به یک موضوع مربوط هستند و یک مفهوم مشخص را در بر می‌گیرند پشت سر هم بیایند.

علامت‌ها و نشانه‌های نگارشی:
خیلی مهم است که نقطه، ویرگول، علامت تعجب و دیگر نشانه‌های نگارشی در جای درست قرار بگیرند تا خواندن متن برای خواننده راحت‌تر شده و بداند کجا جمله تمام می‌شود یا کجا هنوز ادامه دارد. کدام کلمه‌ها به‌صورت متوالی خوانده می‌شوند یا نیاز به ویرگول دارند. همین‌طور حذف نشانه‌های بیهوده و اضافه که نه‌ تنها کمکی به خواندن متن نمی‌کنند بلکه موجب اختلال در خواندن هم می‌شوند، در دستهٔ ویرایش فنی قرار می‌گیرد.
و موارد دیگری مثل بررسی عددنویسی و فرمول‌نویسی، ارجاعات، پانوشت‌ها، نقل‌قول‌ها، عنوان فصل‌ها، اشتباهات تایپی و…

ویرایش زبانی – ساختاری:
ویرایش زبانی – ساختاری شاید بخش مهم ویرایش باشد. به‌خصوص این روزها که کاربردهای نادرست و نابه‌جا در نوشته‌های فارسی و ورود ترجمه‌های نادرست و نوآوری‌های کاذب به زبان فارسی بیشتر شده است.
برای این‌که بتوانیم نوشته‌های خود را فارسی‌تر و به زبان معیار نزدیک کنیم لازم است که این اشتباهات را بشناسیم و درصدد تصحیح و رفع آن‌ها برآییم.
ویرایش زبانی-ساختاری به بررسی این موضوعات می‌پردازد.
موضوعاتی مانند:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-2.jpg

به مواردی که ویرایش زبانی و ساختاری در بر می‌گیرد می‌توان نکات دیگری را هم اضافه کرد.
ویراستاری که متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی می‌کند کاربردهای نابه‌جا را در نظر می‌گیرد و تصحیح می‌کند.
مواردی چون کاربرد نابه‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیرهای نامناسب و…
ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله‌بندی به‌گونه‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.
در کل ویراستار در ویرایش زبانی توجه ویژه‌ای به بازبینی واژگان دارد. اینکه واژه‌ها متناسب با متن باشند، به‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌آوا باشند.

ویرایش محتوایی:
هر نوشته‌ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود.
یکی از انواع ویرایشی که باید روی متن صورت بگیرد ویرایش محتوایی است. اگر نوشتهٔ مورد نظر داستان باشد، ویراستار محتوایی باید بداند طرح داستان چیست و چه‌طور پیش‌ می‌رود و آیا داستان انسجام کافی دارد؟
یا اگر نوشته‌ای علمی را ویرایش می‌کند از چندوچون مباحث آن اطلاع داشته باشد.
برای ویرایش تخصصی اشراف کامل به موضوع لازم است.

چگونه می‌توان یک نوشته را ویرایش کرد؟
فارغ از اینکه وجود یک ویراستار در کنار یک نویسنده ضروری است، لازم است خودِ نویسنده هم نکاتی را در نوشتن متن رعایت کند.
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب
آخرین ویرایش:

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۲.ویرایش زبانی – ساختاری:
ویرایش زبانی – ساختاری شاید بخش مهم ویرایش باشد. به‌خصوص این روزها که کاربردهای نادرست و نابه‌جا در نوشته‌های فارسی و ورود ترجمه‌های نادرست و نوآوری‌های کاذب به زبان فارسی بیشتر شده است.
برای این‌که بتوانیم نوشته‌های خود را فارسی‌تر و به زبان معیار نزدیک کنیم لازم است که این اشتباهات را بشناسیم و درصدد تصحیح و رفع آن‌ها برآییم.
ویرایش زبانی-ساختاری به بررسی این موضوعات می‌پردازد.
موضوعاتی مانند:

به مواردی که ویرایش زبانی و ساختاری در بر می‌گیرد می‌توان نکات دیگری را هم اضافه کرد.
ویراستاری که متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی می‌کند کاربردهای نابه‌جا را در نظر می‌گیرد و تصحیح می‌کند.
مواردی چون کاربرد نابه‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیرهای نامناسب و…
ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله‌بندی به‌گونه‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.
در کل ویراستار در ویرایش زبانی توجه ویژه‌ای به بازبینی واژگان دارد. اینکه واژه‌ها متناسب با متن باشند، به‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌آوا باشند.
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۱. نشانه‌گذاری

نشانه‌گذاری شاید ساده به نظر برسد اما بسیار مهم است. گاهی نشانه‌گذاری نادرست یا عدم نشانه‌گذاری باعث می‌شود منظور نویسنده آن‌طور که باید به خواننده منتقل نشود.

جملهٔ معروف «بخشایش لازم نیست اعدامش کنید» را حتماً به خاطر دارید. فقط یک ویرگول می‌تواند مشخص کند که جمله را چه‌طور باید خواند.

برخی علائم رایج در زبان فارسی

%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7-2.jpg
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۲.جدانویسی یا پیوسته‌نویسی

طبق نظر دکتر حسن ذوالفقاری، اصل بر جدانویسی کلمات است. هر کلمه که یک واحد معنایی مستقل را تشکیل می‌دهد یا پیوسته نوشتن آن موجب دشواری در خواندن و نوشتن و طولانی و پُردندانه شدن کلمه می‌شود، جدا نوشته می‌شود.
در این مورد بحث نیم‌فاصله هم پیش می‌آید. کلمه‌هایی که در کنار هم یک کلمهٔ مستقل را تشکیل می‌دهند با نیم‌فاصله به هم وصل می‌شوند.
مانند:
دانش آموز: دانش‌آموز
تقسیم بندی: تقسیم‌بندی
ستاره ها: ستاره‌ها
رو به رو: رو‌به‌رو
اما کلمه‌هایی را که شیوهٔ نوشتن آن‌ها به‌صورت پیوسته پذیرفته شده است به همان صورت معمول می‌نویسیم.
مانند لبخند، دانشگاه، گلبرگ، خوشحال و…
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب
آخرین ویرایش:

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۳. املا و تلفظ درست واژگان

یکی از مواردی که کمک می‌کند تا منظور نویسنده بدون ابهام به خواننده منتقل شود املای صحیح واژگان است. گاهی یک اشتباه در تلفظ یا نوشتن کلمه‌ای می‌تواند مفهوم جمله را به سمتی که نباید هدایت کند.

نمونه‌هایی از اشتباهات رایج املایی

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-3.jpg


گاهی هم کلماتی که در خواندن شبیه به هم هستند اما املای متفاوتی دارند به‌ اشتباه به‌ جای هم به کار برده می‌شوند.
مانند:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-4.jpg
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۴. حشوهای زبانی

حشو یا تکرار زائد در زبان به دو شکل مختلف اتفاق می‌افتد.
یک: زمانی که دو کلمه با هم ترکیب شوند که هر دو دارای یک معنی باشند؛ یعنی یکی از کلمه‌ها مفهوم آن‌یکی را در خود داشته باشد. وقتی این کلمه نقش توضیحی نداشته باشد و حذف آن خللی به متن وارد نکند حشو است.
حشو زیبایی نوشته را کم می‌کند.
در نثر فارسی خیلی اوقات حشو می‌بینیم که به دلیل ناآگاهی نویسنده است.
در جدول زیر نمونه‌هایی از حشو را که به‌صورت ترکیب دو کلمه آمده می‌بینید:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-5.jpg


دو: گاهی ممکن است کلمهٔ زاید به‌صورت ترکیبی به کار نرفته باشد؛ یعنی در یک جمله نشانه یا کلمه‌ای زاید است.
نمونه:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-6.jpg
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۵. تنوین

نوشتن یا ننوشتن تنوین در زبان فارسی مسئله‌ای بحث‌برانگیز است.
اما یک قاعدهٔ اصلی و همیشگی وجود دارد که کلمات فارسی تنوین نمی‌پذیرند. بهتر است به‌جای نوشتن آن‌ها با تنوین، قیدهای مناسب بسازیم.
داریوش آشوری می‌گوید:
می‌توانیم عادت‌های دیرینه را کنار بگذاریم و با واژه‌های عربی‌تبار همچون واژه‌های پذیرفته‌شدۀ فارسی رفتار کنیم و به‌قاعدۀ درستِ فارسی از آن‌ها قید بسازیم، چنان‌که نویسندگان فارسی در سده‌های آغازین می‌کردند. برای مثال، به‌جای «تقریباً» بگوییم «به‌تقریب» یا ظاهراً/ به‌ظاهر، سریعاً/ به‌سرعت، دقیقاً/ به‌دقّت، ابداً/ تا ابد، تدریجاً/به‌تدریج و جز آن‌ها؛ بنابراین، خنده‌دار است که از گاه «گاهاً» بسازیم و آن‌گاه آن را «گاهن» بنویسیم. صورت قیدی گاه «گهگاه» است یا «هرچندگاه» یا همان خودِ «گاه» و در زبان گفتار «گاه‌گُدار» و نه هرگز «گاهن»! در یک سدۀ اخیر، با رو کردن نثر فارسی به ساختار اصلی دستوری در فارسی و دوری از کاربرد دستور عربی در فارسی، کاربرد تنوین در نثر فارسی پیوسته رو به کاهش داشته است، امّا عادت‌های دیرینه همچنان چندی را سر پا نگاه داشته است.

در جدول زیر نمونه‌های معادل فارسی به‌جای کلمه‌های تنوین‌دار را می‌بینیم:

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-7.jpg
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۶. ایجاز

یکی از مواردی که نوشته را زیباتر و خواناتر می‌کند ایجاز است.
امروزه که اغلب عادت داریم به پُرگویی و شاخ و برگ دادن به نوشته‌ها، ایجاز و پرهیز از درازنویسی یک مزیت است.
رضا بابایی می‌گوید:

%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C.jpg

برای این‌که به بیماری درازنویسی گرفتار نشویم، نخست باید نوشتار خود را به محیطی صمیمی برای گفت‌وگو با خواننده تبدیل کنیم و از ادبیات «راقم سطوری» بپرهیزیم. راقم سطور، کسی است که گرایش بیمارگونه‌ای به استفاده از حشو و کلمات اضافی دارد. او آن‌قدر با خواننده‌اش صمیمی نیست که بتواند از کلمۀ «من» استفاده کند و معمولاً ترجیح می‌دهد تعابیری مانند «این‌جانب»، «نگارنده» و «راقم این سطور» را به کار ببرد.
ممکن است که گاهی نویسنده برای توضیح دادن بیشتر موضوع و شفاف‌سازی، ناخواسته در دام زیاده‌گویی بیفتد اما بهتر است آگاهانه به پیرایش نوشته‌اش بپردازد.
برای مثال جملهٔ زیر را بخوانید:
«درازنویسی یعنی نویسنده برای اینکه متن خود را شفاف و واضح بیان کند و منظور خودش را به مخاطب انتقال دهد به‌طوری‌که خواننده کاملاً متوجه مقصود او بشود مدام از عبارت‌های تأکیدی و قید و صفت‌های بیهوده استفاده می‌کند.»
اگر این جمله را با صدای بلند بخوانید، نفستان بند می‌آید.
برای اجتناب از درازنویسی راه‌های مختلفی وجود دارد:
یک:
حذف جمله‌های میان پیوندی

در جملهٔ بالا می‌توان برخی از جملات را بدون این‌که خللی به متن وارد کنند، به‌طور کامل حذف کرد.
«درازنویسی یعنی نویسنده برای این‌که منظور خودش را به مخاطب انتقال دهد از عبارت‌های تأکیدی و قید و صفت‌های بیهوده استفاده می‌کند.»

دو:
تقسیم جملهٔ بلند به چند جملهٔ کوتاه

«درازنویسی یعنی نویسنده برای این‌که متن خود را شفاف و واضح بیان کند و منظور خودش را به مخاطب انتقال دهد به‌طوری‌که خواننده کاملاً متوجه مقصود او بشود مدام از عبارت‌های تأکیدی و قید و صفت‌های بیهوده استفاده می‌کند.»
درازنویسی یعنی نویسنده برای بیان منظور خودش از عبارت‌های تأکیدی استفاده کند. به‌کاربردن قید و صفت‌های زیاد هم منجر به درازنویسی می‌شود.
سه:
حذف عبارت‌ها و کلمات زاید

«داستان زندگی ایوب پیامبر مربوط به مصیبت‌های زندگی حضرت ایوب است و آزمایشی که حضرت ایوب، این پیامبر الهی، در آن شرکت می‌کند.»

داستان ایوب (ع)، به آزمایش‌ها و مصیبت‌های زندگی آن حضرت می‌پردازد.
چهار:
تبدیل جمله‌های معترضه به عبارت‌های بدلی

شاهرخ ایزدان که معلم است و اهل شیراز است این روزها به کار کشاورزی هم می‌پردازد.
شاهرخ ایزدان، معلم شیرازی، این روزها به کار کشاورزی مشغول است.
پنج:

تبدیل کلمه‌ها و عبارت‌های بلند به کوتاه

%D8%AC%D8%AF%D9%88%D9%84-8.jpg


شش:
تکیه‌کلام‌های نابه‌جا

ببخشید من در زمینهٔ نویسندگی سررشته‌ای ندارم و جسارت می‌کنم و این حرف را می‌زنم. به عقیدهٔ من نویسندگی یک مهارت مهم است.
نویسندگی مهارتی مهم است.
خیلی از این تکیه‌کلام‌ها را در زبان گفتار به کار می‌بریم اما
در نوشتار ضرورتی ندارد.
مانند:
در این رابطه، به عقیدۀ من، گمان می‌کنم، درواقع، باید بگویم که…، مسلم است و…
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۷. حذف فعل

یکی از راه‌های گریز از درازنویسی حذف کلمات زاید است اما گاهی نویسنده با حذف نابه‌جای فعل به ساختار متن آسیب می‌رساند.
دیروز در باشگاه ورزش و بعد به خانه رفتم.
در این جمله فعل بدون قرینه حذف شده است.
دیروز در باشگاه ورزش کردم و بعد به خانه رفتم.
به قرینۀ فعل «رفتم» نمی‌توان «کردم» را حذف کرد چون از یک جنس نیستند.
گوشت را اضافه و بگذارید بپزد.
گوشت را اضافه کنید و بگذارید بپزد.
بنابراین نمی‌توان فعلی را بدون قرینه حذف کرد چرا که این کار نه‌ تنها به جمله کمکی نمی‌کند بلکه باعث ایجاد ابهام و نارسایی هم می‌شود.
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب

بینا.الف

کاربر رمان فور
کاربر رمان فور
سطح
0
 
ارسالات
56
پسندها
178
دست‌آوردها
33
۸. کاربرد نامناسب افعال معین

اگر دقت کنید در نوشته‌های خیلی رسمی یا متون و نامه‌های اداری استفاده از فعل‌های «می‌گردد، می‌باشد، می‌سازد و می‌نماید» زیاد است. درحالی‌که این فعل‌ها در معنای خودشان به کار نمی‌رود.
فعل گردیدن به معنی چرخش به دور چیزی است. برای مثال زمین به دور خورشید می‌گردد. درست نیست که از آن به‌جای فعل می‌شود استفاده کنیم.
برای مثال:
توصیه می‌گردد که نویسندگان خواندن متون کهن را جدی بگیرند.
توصیه می‌شود که…
می‌باشد از مصدر بودن است اما کاربرد زیادی ندارد و بهتر است از‌ آن استفاده نکنیم.
خدمات این مرکز برای مستمندان رایگان می‌باشد.
خدمات این مرکز برای مستمندان رایگان است.
امروزه از فعل ساختن به‌جای فعل کردن بسیار استفاده می‌شود.
آگاه ساختن دانش آموزان از مسائل بهداشتی وظیفه مربی بهداشت است.
آگاه کردن دانش‌آموزان…
گاهی هم برای پرهیز از تکرار از فعل نمودن به‌جای فعل کردن استفاده می‌کنند.
از شهروندان عزیز تقاضا می‌نماییم که تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده نموده و موجب افزایش ترافیک نشوند.
از شهروندان عزیز تقاضا می‌کنیم تا حد امکان از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند و موجب افزایش ترافیک نشوند.
شاید بتوان گفت رایج‌ترین کاربرد نابه‌جای فعل استفاده از هست به‌جای است است.
هست به معنی «وجود دارد» نباید به‌جای است به کار رود.
علی در کارگاه است؟
علی در کارگاه هست؟ (وجود دارد؟)
هوا امروز خیلی خوب هست.
هوا امروز خیلی خوب است.
 
انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان دانلود pdf کتاب
بالا پایین