-
- ارسالات
- 56
-
- پسندها
- 178
-
- دست‌آوردها
- 33
ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟
ویرایش درواقع مجموعه‌ای پیچیده از کارهاست و هیچ‌کس نمی‌تواند به‌تنهایی در تمام آن کارها به یک اندازه مهارت داشته باشد.
در فرهنگ لغت معین روبروی کلمهٔ «ویرایش» نوشته شده: زیاد یا کم کردن مطلب، تصحیح و تنقیح متن‌هایی که جهت چاپ و نشر آماده می‌کنند.
بنابراین می‌توان از راه‌های گوناگونی به بررسی و تصحیح متن پرداخت.
ویرایش فنی:
این نوع از ویرایش بیشتر به ظاهر نوشته می‌پردازد؛ یعنی چه؟
یکی از کارهایی که ویراستار در این مرحله انجام می‌دهد یکدست کردن رسم‌الخط کلمات است.
برای مثال:
اتفاق دیگری که در ویرایش فنی می‌افتد اصلاح غلط‌های املایی است. ویراستار در این بخش از ویرایش صحت و درستی کلمه را از نظر املایی می‌سنجد. یکدست شدن رسم‌الخط کمک شایانی به خواننده می‌کند و پیام نویسنده راحت‌تر منتقل می‌شود.
کلماتی مانند حظور و درخاست که حضور و درخواست نوشته می‌شوند.
علاوه بر این‌ها ویراستاری فنی شامل کنترل موارد زیر هم هست:
پاراگراف‌بندی:
اینکه چه جملاتی در کنار هم قرار بگیرند و یک پاراگراف را تشکیل دهند. برای ساختن یک بند از متن باید جملاتی که به یک موضوع مربوط هستند و یک مفهوم مشخص را در بر می‌گیرند پشت سر هم بیایند.
علامت‌ها و نشانه‌های نگارشی:
خیلی مهم است که نقطه، ویرگول، علامت تعجب و دیگر نشانه‌های نگارشی در جای درست قرار بگیرند تا خواندن متن برای خواننده راحت‌تر شده و بداند کجا جمله تمام می‌شود یا کجا هنوز ادامه دارد. کدام کلمه‌ها به‌صورت متوالی خوانده می‌شوند یا نیاز به ویرگول دارند. همین‌طور حذف نشانه‌های بیهوده و اضافه که نه تنها کمکی به خواندن متن نمی‌کنند بلکه موجب اختلال در خواندن هم می‌شوند، در دستهٔ ویرایش فنی قرار می‌گیرد.
و موارد دیگری مثل بررسی عددنویسی و فرمول‌نویسی، ارجاعات، پانوشت‌ها، نقل‌قول‌ها، عنوان فصل‌ها، اشتباهات تایپی و…
ویرایش زبانی – ساختاری:
ویرایش زبانی – ساختاری شاید بخش مهم ویرایش باشد. به‌خصوص این روزها که کاربردهای نادرست و نابه‌جا در نوشته‌های فارسی و ورود ترجمه‌های نادرست و نوآوری‌های کاذب به زبان فارسی بیشتر شده است.
برای اینکه بتوانیم نوشته‌های خود را فارسی‌تر و به زبان معیار نزدیک کنیم لازم است که این اشتباهات را بشناسیم و درصدد تصحیح و رفع آن‌ها برآییم.
ویرایش زبانی-ساختاری به بررسی این موضوعات می‌پردازد.
موضوعاتی مانند:
به مواردی که ویرایش زبانی و ساختاری در بر می‌گیرد می‌توان نکات دیگری را هم اضافه کرد.
ویراستاری که متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی می‌کند کاربردهای نابه‌جا را در نظر می‌گیرد و تصحیح می‌کند.
مواردی چون کاربرد نابه‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیرهای نامناسب و…
ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله‌بندی به‌گونه‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.
در کل ویراستار در ویرایش زبانی توجه ویژه‌ای به بازبینی واژگان دارد. اینکه واژه‌ها متناسب با متن باشند، به‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌آوا باشند.
ویرایش محتوایی:
هر نوشته‌ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود.
یکی از انواع ویرایشی که باید روی متن صورت بگیرد ویرایش محتوایی است. اگر نوشتهٔ مورد نظر داستان باشد، ویراستار محتوایی باید بداند طرح داستان چیست و چه‌طور پیش می‌رود و آیا داستان انسجام کافی دارد؟
یا اگر نوشته‌ای علمی را ویرایش می‌کند از چندوچون مباحث آن اطلاع داشته باشد.
برای ویرایش تخصصی اشراف کامل به موضوع لازم است.
چگونه می‌توان یک نوشته را ویرایش کرد؟
فارغ از اینکه وجود یک ویراستار در کنار یک نویسنده ضروری است، لازم است خودِ نویسنده هم نکاتی را در نوشتن متن رعایت کند.
ویرایش درواقع مجموعه‌ای پیچیده از کارهاست و هیچ‌کس نمی‌تواند به‌تنهایی در تمام آن کارها به یک اندازه مهارت داشته باشد.
در فرهنگ لغت معین روبروی کلمهٔ «ویرایش» نوشته شده: زیاد یا کم کردن مطلب، تصحیح و تنقیح متن‌هایی که جهت چاپ و نشر آماده می‌کنند.
بنابراین می‌توان از راه‌های گوناگونی به بررسی و تصحیح متن پرداخت.
ویرایش فنی:
این نوع از ویرایش بیشتر به ظاهر نوشته می‌پردازد؛ یعنی چه؟
یکی از کارهایی که ویراستار در این مرحله انجام می‌دهد یکدست کردن رسم‌الخط کلمات است.
برای مثال:
اتفاق دیگری که در ویرایش فنی می‌افتد اصلاح غلط‌های املایی است. ویراستار در این بخش از ویرایش صحت و درستی کلمه را از نظر املایی می‌سنجد. یکدست شدن رسم‌الخط کمک شایانی به خواننده می‌کند و پیام نویسنده راحت‌تر منتقل می‌شود.
کلماتی مانند حظور و درخاست که حضور و درخواست نوشته می‌شوند.
علاوه بر این‌ها ویراستاری فنی شامل کنترل موارد زیر هم هست:
پاراگراف‌بندی:
اینکه چه جملاتی در کنار هم قرار بگیرند و یک پاراگراف را تشکیل دهند. برای ساختن یک بند از متن باید جملاتی که به یک موضوع مربوط هستند و یک مفهوم مشخص را در بر می‌گیرند پشت سر هم بیایند.
علامت‌ها و نشانه‌های نگارشی:
خیلی مهم است که نقطه، ویرگول، علامت تعجب و دیگر نشانه‌های نگارشی در جای درست قرار بگیرند تا خواندن متن برای خواننده راحت‌تر شده و بداند کجا جمله تمام می‌شود یا کجا هنوز ادامه دارد. کدام کلمه‌ها به‌صورت متوالی خوانده می‌شوند یا نیاز به ویرگول دارند. همین‌طور حذف نشانه‌های بیهوده و اضافه که نه تنها کمکی به خواندن متن نمی‌کنند بلکه موجب اختلال در خواندن هم می‌شوند، در دستهٔ ویرایش فنی قرار می‌گیرد.
و موارد دیگری مثل بررسی عددنویسی و فرمول‌نویسی، ارجاعات، پانوشت‌ها، نقل‌قول‌ها، عنوان فصل‌ها، اشتباهات تایپی و…
ویرایش زبانی – ساختاری:
ویرایش زبانی – ساختاری شاید بخش مهم ویرایش باشد. به‌خصوص این روزها که کاربردهای نادرست و نابه‌جا در نوشته‌های فارسی و ورود ترجمه‌های نادرست و نوآوری‌های کاذب به زبان فارسی بیشتر شده است.
برای اینکه بتوانیم نوشته‌های خود را فارسی‌تر و به زبان معیار نزدیک کنیم لازم است که این اشتباهات را بشناسیم و درصدد تصحیح و رفع آن‌ها برآییم.
ویرایش زبانی-ساختاری به بررسی این موضوعات می‌پردازد.
موضوعاتی مانند:
به مواردی که ویرایش زبانی و ساختاری در بر می‌گیرد می‌توان نکات دیگری را هم اضافه کرد.
ویراستاری که متن را از نظر زبانی و ساختاری بررسی می‌کند کاربردهای نابه‌جا را در نظر می‌گیرد و تصحیح می‌کند.
مواردی چون کاربرد نابه‌جا و حذف نادرست فعل، کاربرد نادرست «را»ی مفعولی، کوتاه کردن جمله‌های بلند، یکدست بودن متن و تعبیرهای نامناسب و…
ویرایش زبانی و ساختاری کمک می‌کند که نوشته ساده و روان شود و ساختار جمله‌بندی به‌گونه‌ای باشد که خواننده خسته و کسل نشود.
در کل ویراستار در ویرایش زبانی توجه ویژه‌ای به بازبینی واژگان دارد. اینکه واژه‌ها متناسب با متن باشند، به‌جا و دقیق باشند، قالبی و کلیشه‌ای و فرسوده نباشند، کوتاه و واضح و ساده و خوش‌آوا باشند.
ویرایش محتوایی:
هر نوشته‌ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود.
یکی از انواع ویرایشی که باید روی متن صورت بگیرد ویرایش محتوایی است. اگر نوشتهٔ مورد نظر داستان باشد، ویراستار محتوایی باید بداند طرح داستان چیست و چه‌طور پیش می‌رود و آیا داستان انسجام کافی دارد؟
یا اگر نوشته‌ای علمی را ویرایش می‌کند از چندوچون مباحث آن اطلاع داشته باشد.
برای ویرایش تخصصی اشراف کامل به موضوع لازم است.
چگونه می‌توان یک نوشته را ویرایش کرد؟
فارغ از اینکه وجود یک ویراستار در کنار یک نویسنده ضروری است، لازم است خودِ نویسنده هم نکاتی را در نوشتن متن رعایت کند.
آخرین ویرایش:
