آموزش مهم | درست نویسی

[Sara]

|نکات درست نویسی|
در این تایپک مجموع نکات درست نویسی قرار می‌گیرد.​

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

آدم/آدمها​

آدم در عربی اسم خاص است و فقط به حضرت آدم ابوالبشر اطلاق می‌شود.
بعضی از فضلا استعمال این کلمه را به معنای "انسان" غلط می‌دانند و توصیه می‌کنند که به جای آن آدمی یا آدمیزاده و در جمع آدمیان یا آدمیزادگان گفته شود.
اما در فارسی امروز، آدم را مترادف انسان به کار می‌برند و به آدمها جمع می‌بندند و اشکالی ندارد.
استعمال آدم به این معنی از چند قرن پیش در فارسی رایج بوده است و بنابراین جعل معاصر نیست:
"مدتی آدم گل از نظاره فردوس چید
ای بهشت عاشقان، آخر نه ما هم آدمیم"
«صائب»
عشق تن از صحبت ما داد از بی‌آدمی (=بیکسی)
کوه قاف از بیکسی در سایه عنقا نشست
«صائب»
معادل فارسی این کلمه مردم است که در قدیم به کار می‌رفته و امروزه به این معنی تقریباً فراموش شده است:
"مردم نه به شکل و هیئت جسمانی و نه به رنگ و سطح ظاهر... مردم است، بلکه این چیزها را مایه هستی آن اصل است که مردم بدان مردم بود."
«مصنفات افضل الدین کاشانی، ۹»

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

آج/عاج​

این دو کلمه را نباید به جای هم به کار برد.
آج واژه فارسی است به معنای "برجستگیهای منظم بر سطح یک شیء، مانند سطح سوهان" (آژ و آژده و آجیده و آجیدن و آجین نیز از همین خانواده است)؛ ولی عاج کلمه عربی است به معنای "ماده ظریف و سختی به رنگ سفید شیری که بدنه اصلی دندانهای فیل و بعضی دیگر از جانوران را تشکیل می‌دهد".
آج امروزه بیشتر در مورد لاستیک اتومبیل به کار می‌رود.
می‌دانیم که بر سطح لاستیک نو فرورفتگیها و برجستگیهایی هست که پس از مدتی استعمال ساییده می‌شود و تدریجاً از میان می‌رود. در این صورت رانندگی خطرناک می‌شود و از این رو به رانندگان توصیه می‌کنند که لاستیک آجدار به کار برند.
بسیاری در استعمال این واژه اشتباه می‌کنند و می‌پندارند که در این موارد باید عاج و عاجدار بگویند و حال آنکه عاج ربطی به لاستیک ندارد و در ساخت آن مطلقاً مصرف نمی‌شود.

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

آزمایشات​

واژه آزمایش فارسی است و جمع بستن آن به "ات" عربی خلاف قاعده است.
به جای آن باید گفت: آزمایشها.

آذوقه/آزوقه​

اصل این کلمه ترکی است (بعضی آن را عربی و سنسکریت نیز گفته‌اند) و املای آن در فرهنگها به دو صورت آزوقه و آذوقه آمده است.
صورت دوم، به دلیل استعمال آن در متون دو قرن اخیر، غلط نیست، اما صحیح‌تر آن است که به صورت آزوقه نوشته شود.

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

آن که / این که​

ضمیر اشاره آن و این هرگاه مقدم بر حرف "که" بیاید معمولا چسبیده به آن نوشته می‌شود:
"به شکر آنکه شکفتی به کام بخت ای گل
نسیم وصل ز مرغ سحر دریغ مدار"
«حافظ»
"اینکه پیرانه سرم صحبت یوسف بنواخت
اجر صبری است که در کلبه احزان کردم"
«حافظ»
ولی اگر آن و این به معنای "آن کس (یا آن چیز)" و " این کس (یا این چیز)" باشد بهتر است که جدا از "که" نوشته شود:
"آن که پامال جفا کرد چو خاک راهم
خاک می‌بوسم و عذر قدمش می‌خواهم"
«حافظ»
"این که تو داری قیامت است نه قامت
وین نه تبسم که معجزه است و کرامت"
«سعدی، غزلیات»

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

اَتلال /‌ اَطلال​

این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
اَتلال، به فتح اول و سکون دوم، جمع تل به معنای "پشته" و "توده خاک و ریگ" است:
"ای روز چه روزی تو بدین زینت و این زیب
کز زینت و زیب تو دگر شد همه اتلال"
«فرخی، نقل از لغت نامه»
اما اَطلال، به فتح اول و سکون دوم، جمع طلل، به معنای "ویرانه بازمانده از خانه فروریخته" است:
"ای ساربان منزل مکن جز در دیار یار من
تا یک زمان زاری کنم بر ربع و اطلال و دمن"
«امیر معزی»

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

اثاث / اساس​

این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
اثاث به معنای "لوازم خانه" است:
"سرایی با جمله فرش و آلات و اثاث و خدمتکاران برای او مرتب گردان و ده هزار درم به نزدیک او بر تا اخر اجات خود صرف کند."
«فرج بعد از شدت، ۲۴۷»
اما اساس به معنای "پی، پایه، بنیاد" است:
"اساس تو به که در محکمی چو سنگ نمود
ببین که جام زجاجی چه طرفه‌اش بشکست"
«حافظ»
بنابراین اسباب و اثاث باید نوشت و نه اسباب و اساس که اخیراً در پاره‌ای از نوشته‌ها به چشم می‌خورد.

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

اِرائه​

این کلمه به معنای "نشان دادن" و "به معرض دید گذاشتن" است و نه به معنای "تحویل دادن" یا "تقدیم کردن".
در بسیاری از نوشته‌های معاصران ارائه کردن (یا ارائه دادن) و عرضه کردن را به عنوان مترادف به کار می‌برند و البته صحیح نیست.

اِحیا / اَحیا​

این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
اَحیا، به فتح اول، جمع حَیّ به معنای "زنده" است:
"به تیغ عشق شو کشته که تا عمر ابد یابی
که از شمشیر بو یحیی نشان ندهد کس از اَحیا"
«سنایی»
اما اِحیا، به کسر اول، مصدر است به معنای "زنده کردن" و نیز "آباد کردن" (بیشتر در عبارتِ "اِحیای اراضی موات") و نیز "شب بیدار ماندن به عبادت گذراندن" است.
شبهای ۱۹ و ۲۱ و ۲۳ رمضان را که به شب زنده داری و عبادت می‌گذرد "شبهای اِحیا" می‌گویند.
در زبان گفتار، کلمه اخیر را معمولاً به فتح اول تلفظ می‌کنند، ولی بهتر است که به کسر اول تلفظ شود.

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

اِستجاره / اِستیجار​

این دو کلمه را نباید به‌جای هم به‌کار برد.
استجاره در عربی به معنای "پناه بردن" است (مستجر به معنای "پناهنده" و مجیر به معنای "پناه دهنده" با این کلمه از یک ریشه است).
بعضی آن را به‌معنای "اجاره کردن" به کار می‌برند و غلط است. در این معنی باید گفت استیجار (مستأجر به‌معنای "اجاره کننده" و موجر به‌معنای "اجاره دهنده" با این کلمه همریشه است) و به‌جای ترکیب غلط اجاره و استجاره باید گفت: اجاره و استیجار.

استعفا / استیفا​

این دو کلمه را نباید با هم اشتباه کرد.
استعفا "درخواست کناره گرفتن از کار" است و استیفا به معنای "بازپس گرفتن به تمامی" یا "درخواست بازپس گرفتن (مال یا حق خود)" است، چنانکه مثلاً می‌گویند:
«کارگران برای استیفای حقوق خود اعتصاب کردند.»

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان

[Sara]

استوانه / اسطوانه

اصل واژه استوانه فارسی است و اسطوانه معّرب آن است.
در متون قدیم بیشتر به‌صورت اسطوانه آمده است، ولی امروزه آن‌را با "ت" می‌نویسند و این البته درست‌تر است.


اسطبل / اصطبل

اصل این کلمه لاتینی است و املای آن به هر دو صورت اسطبل و اصطبل در متون فارسی و عربی به‌کار رفته و هر دو صحیح است.​

 

انجمن رمان دانلود رمان تایپ رمان